Έκθεση στο Κτίριο της Βουλής: Προκαταρκτικός Αρχιτεκτονικός και Μουσειολογικός Σχεδιασμός
Η παρούσα πρόταση αφορά τον αρχιτεκτονικό και μουσειολογικό σχεδιασμό έκθεσης στο ιστορικό κτίριο της Βουλής των Ελλήνων, με θέμα τα κειμήλια που σχετίζονται με την Επανάσταση του 1821 και φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη και τις συλλογές της Βουλής. Η μελέτη εντάσσεται στο πλαίσιο ευρύτερης προσπάθειας ανάδειξης της πολιτιστικής παρακαταθήκης του Κοινοβουλίου και προτείνει τρόπους με τους οποίους ο εκθεσιακός λόγος μπορεί να συνδιαλλαγεί με την αρχιτεκτονική γλώσσα του εμβληματικού κτιρίου.
Η έκθεση αναπτύσσεται στο ισόγειο (είσοδος, φουαγιέ και περίστυλο) και στον πρώτο όροφο (Αίθουσα Τροπαίων και Αίθουσα Υπασπιστών), συνδυάζοντας φυσική παρουσίαση εκθεμάτων με ψηφιακά και εκπαιδευτικά μέσα, και διαμορφώνοντας μια εμπειρία που γεφυρώνει εποχές, αφηγήσεις και αισθήσεις.
Στόχοι της έκθεσης
- Η ανάδειξη των κειμηλίων της Βουλής που σχετίζονται με το 1821
- Η γνωριμία του κοινού με τους θησαυρούς της Βουλής και της Βιβλιοθήκης της
- Η ανάπτυξη ψηφιακών και εκπαιδευτικών δράσεων που συνδέονται με το υλικό
- Η παρουσίαση αφορά τον προκαταρκτικό αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, βασισμένο σε μουσειολογική σύλληψη
Χώρος Έκθεσης
Η έκθεση εκτείνεται στο ισόγειο (Είσοδος–Φουαγιέ–Περίστυλο) και στον πρώτο όροφο (Αίθουσα Τροπαίων και Αίθουσα Υπασπιστών).
Ο χώρος εισόδου
Ο χώρος εισόδου λειτουργεί ως πρακτικός και νοηματικός σύνδεσμος του ισογείου με τον πρώτο όροφο. Στην αριστερή πλευρά του τοποθετούνται δύο αυτοφερόμενες ελαφριές μεταλλικές κατασκευές με τέσσερις όψεις, στις οποίες αναρτώνται η αφίσα της έκθεσης και επεξηγηματικές πληροφορίες. Οι κατασκευές λειτουργούν διπλά, τόσο προς την είσοδο όσο και προς την έξοδο του επισκέπτη από την έκθεση.
Το ισόγειο
Οι χώροι του ισογείου που περιλαμβάνουν το προθάλαμο και το περίστυλο εστιάζουν στις εξής θεματικές ενότητες:
- Φιλελληνισμός και Επανάσταση (Η επίδραση των απεικονίσεων της προεπαναστατικής Ελλάδας από τους Ευρωπαίους περιηγητές στην απαρχή του αγώνα)
- Νεοελληνικός Διαφωτισμός και Επανάσταση (Η επιρροή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού στην έναρξη της Επανάστασης του 1821)
Ο προθάλαμος (Entrance Hall)
Ο χώρος του προθαλάμου προετοιμάζει τον επισκέπτη ως προς το εννοιολογικό πλαίσιο της έκθεσης, μέσα από μια οπτική σύνδεση του κτηρίου με τον κλασικισμό του 18ου αιώνα και την επιρροή της αναβίωσης της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη. Το κίνημα αυτό αποτέλεσε ερέθισμα για τα ταξίδια των περιηγητών και τροφοδότησε το φιλελληνικό ρεύμα.
Η σχέση ανάμεσα σε δύο διαφορετικές ιστορικές περιόδους —μέσα από την προβολή του ίδιου του κτηρίου ως "κέλυφος μέσα στο κέλυφος"— δημιουργεί μια εννοιολογική και βιωματική προετοιμασία, ενώ ταυτόχρονα συνδέει τον επισκέπτη με το παρόν, γεφυρώνοντας εποχές και ιστορικές στιγμές.
Ο χαμηλός φωτισμός του χώρου ενισχύει τη συγκέντρωση του θεατή στο εσωτερικό. Η εναλλαγή εικόνων καθιστά τη σύνδεση ορατή, καθώς το βίντεο μεταφέρει το μήνυμα και το συναίσθημα πιο άμεσα από την στατική εικόνα.
Ο χώρος του περιστύλου
Ο χώρος του περιστύλου χαρακτηρίζεται από απλότητα στη μορφή, ησυχία και διάχυτο φυσικό φως. Ο έντονος άξονας συμμετρίας, που ορίζεται από την κίνηση και την είσοδο της Βουλής, διαιρεί το δωμάτιο σε δύο επιμέρους χώρους.
Η πρότασή μας δεν επηρεάζει τον κεντρικό άξονα. Αντιθέτως, αξιοποιείται η φυσική διαίρεση του χώρου δεξιά και αριστερά, στην οποία τοποθετούνται οι δύο θεματικές ενότητες της έκθεσης: ο Φιλελληνισμός και ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός.
Στην είσοδο του χώρου, τόσο στις εσοχές όσο και στις υπάρχουσες κόγχες, τοποθετούνται δύο προβολές βίντεο, μία σε κάθε πλευρά, αξιοποιώντας τα τμήματα τοίχου πάνω από τα καλοριφέρ. Στη μία πλευρά προβάλλονται πληροφορίες για το εκθεσιακό περιεχόμενο του ισογείου και στην άλλη τα ονόματα των Φιλελλήνων. Με τον τρόπο αυτό, ο τοίχος μετατρέπεται σε σημείο πληροφόρησης. Παράλληλα, χρησιμοποιείται η υπάρχουσα μορφή του χώρου χωρίς να καλύπτεται, χωρίς να ανταγωνίζεται, αλλά αναδεικνύοντάς τη.
Οι πίνακες εκτίθενται σε διαφανείς κατασκευές, με μεταλλικό σκελετό, ξύλινη βάση και επένδυση από μάρμαρο πάχους 1 εκ., τοποθετημένες μπροστά στους περιμετρικούς τοίχους. Με αυτό τον τρόπο, η έκθεση παρεμβαίνει αισθητικά στο ελάχιστο, αξιοποιώντας και αναδεικνύοντας τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του χώρου. Τα ρομαντικά έργα τέχνης συνδέονται αρμονικά με το κλασικιστικό κτίριο του Gaertner, χωρίς να το επισκιάζουν.
